Vehhâb-ı ÜMMİ
(Ölm. 1004=1595)
XVI. yüzyıl mutasavvıf şairlerimizdendir. Halveti tarikatının orta kolunu temsil eden Ahmet Şemsü'd-din Marmaravi'den feyz almıştır. Kendileri de, mutasavvıf şair ve yazarlardan Ramazan Armağani ve Elmalılı Şeyh Eroğlu Yahşi Efendi'yi yetiştirmiştir, ayni zamanda Halveti'liğin çevrede etkin bir dergâh hâline gelmesinde öncü olmuştur.

Vahap Ümmi'nin oldukça zengin bir divanı vardır. Ahmet Fikri'nin rık'a hattı ile 1260 (1844) yılında yazılmış bir nüshası, Elmalı Halk Kütüphanesi yazma eserler bölümü 7 numarada kayıtlıdır.

Mezarı; Elmalı Pınarbaşı'nda sonradan tekrar yapılan ahşap bir türbe içinde eşi ve iki çocugu ile bir aradadır.

Abdal Musa SULTAN
Yigitliğin, aklın, inancın, sevginin simgesi olan birlik ve beraberlik ateşiyle tutuşan Orhan Gazi'nin silah arkadaşı, Anadolu'nun gözcüsü Türk düşünürlerinden Abdal Musa Sultan günümüzde yaklaşık altı yüzyıl önce yaşamıştır. Ölümünün üzerinden altı yüzyıllık bir süre geçmesine karşın Anadolu insanının bu soylu Anadolu Eren'ine saygısı canlı ve dipdiri ayaktadır.

Bu güzel insanın yaşamıyla ilgili bilgiler, yazılı kaynaklarda oldukça azdır, daha çok söylencelere dayanır. Yunus Emre, Hazreti Mevlana, Nasrettin Hoca, Hacı Bektaş Veli gibi Türk halkının gönlünde taht kurduğundan Abdal Musa Sultan'ın mezarının kendi köyünde yöresinde bu Anadolu Eren'inin olduğu söylenen mezar ve yine O'nun adına adak yeri koruluk vardır.

Abdal Musa Sultan, bazı söylencelere göre Peygamberimiz Hazreti Muhammed'in soyundan gelen Hacı Bektaş Veli'nin amcası olan Haydar Ata'nın oğlu, Hasan Gazi'nin oğludur.

Yazılı kaynaklardan söylencelerden anlaşıldığı kadarıyla 14. yüzyılda yaşadığı Osmanlı'nın ilk padişahlarından Orhan Gazi ile birlikte Bursa'nın fethine katıldığı, Osmanlı'nın genişlemesinde etkin görevler üstlenen Yeniçeri Ordusunun kuruluşu ile yakından ilgilendiği bilinmektedir. Söylenceler Bursa'nın fethinden evvel Buharadan gelen kırk abdaldan biri olarak gösterir. Ancak, Abdal Musa Sultan, aşağıdaki şiirinde de görüldüğü gibi kendini Hoy'lu kabul eder.

Kim ne bilir bizi nice soydayız
Ne zerrede oddan ne de sudanız

Bize meftün olan marifet söyler
Biz Horasan ellerinde boydanız

Musa gibi lentarani deniriz
Aslımı sorar isen Hoy' danız.

Yine, Elmalı'nın Tekke köyünde Antalya Müzesinin ilk müdürü Süleyman Fikri Erten tarafından bulunan 23 mm. kutrundaki tarihsiz bir mühürde Abdal Musa'nın peygamber sülalesinden olduğu, Hoy'dan Anadolu'ya geldiği belirtilir.

Anadolu ulularından Abdal Musa Sultan için "Horasan mülkünden Hoy'dandır. Aslı Şah İmam Hasan'dır pirimin nesli" diyen Bektaşı ozanlarından Geda Muslu yine (Abdal Musa Sultan'ın) "Rumeli'ne kumandan olduğunu, tahta kılıcı ile taşı ikiye böldüğünü, bütün Rumeli'ni İslam'a getirdiğini, kâfirlere gazalarda bulunduğunu" belirtir.

Muhammed Hamdi YAZIR
(1878-1942)
Türk-İslam alimi, ünlü müfessirlerden Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır, hocası Kayserili Mahmud Hamdi Efendi'ye nisbetle "Küçük Hamdi" diye anılır.

Elmalı'nın Kar yağdı mahallesi 3 Nolu hanede dünyaya gelmiştir. Anası, Sarılarlı Mehmed Efendi' nin kızı Fatma, babası Hoca Numan Efendi'dir. Her iki soydan da çevrede etkin alimler yetişmiştir.

Hıfzını, ilk ve Rüştiye tahsilini Elmalı'da yapan Küçük Hamdi, dayısı Mustafa Zekai Efendi tarafından İstanbul'a götürülmüş, Süleymaniye Tetimmelerine yerleştirilmiştir.

Öğrenimini sırasında hat sanatı ilgisini çekmiş, Bakkal Arif Efendi (1830)-1909'dan sülüs-nesih, Sami Efendi (1838-1912)'den ta'lik ve celi sülüs yazı çeşitleri meşketmiştir.

1324 (1906) yılında Ders-i am icazetini aldıktan sonra Mülkiye Mektebi'nde Ahkam'ı Evkaf ve Arazi, Mekteb-i Kuzat'ta Fıkıh dersleri okutmuştur. Bu ara, Darü'l Hikmet'il - İslamiye aza ve reisliği yapmış, II. Meşrutiyet'in ilanı ile siyasi hayata atılarak Antalya'dan mebus seçilmiştir.

I. Dünya Savaşı'nda sonra Evkaf Nazırı ve Ayan azalığında bulunmuştur.

Cumhuriyet'in ilanı; beraatla şonuçlanan İstiklal Mahkemesi arkasından Medresetü'l-Mütehassısin'de mantık hocalığı yapmıştır. Artık bu son resmi görevi olmuş, medreselerin kaldırılması üzerine İstanbul'da evine çekilerek ilmi çalışmalarını sürdürmüştür.

Bilginliği gibi alimliği yanında, hafızlığı, hattatlığı, şairliği ve hatta ses müsikisine aşinalığı olan; Arapça, Farsça ve Fransızca dillerini çok iyi bilen bu şeçkin yüce büyüğümüz, 27 Mayıs 1942 günü İstanbul Erenköy'deki evinde Hakk'ın rahmetine kavuşmuştur. Cenazesi, Sahra-yı Cedid mezarlığında bulunan babasının yanına konulmuştur.

Basılı eserleri: Sırat-ı Mustakim, Sebilü'r- Reşad, Reyanü'l-Hak dergilerinden çıkan yazılarından başka;

1- Hak Dini Kur'an Dili, 9 Cilt
2- Fransızca'dan tercüme ettiği, önsüz ve dip notlarla zenginleştirdiği ''Tahlili Tarihi Felsefe, Metalib ve Mezahip" adını verdiği Tarih Felsefesi,
3- İrşadü'l-Ahlaf fi Ahkami'l-Evkaf,
4- Sefer bahsi Risale'si.
Basılmamış eserleri: 1-Suni Mantık, 2-Usul-i Fıkıh, 3-Hukuk Kamusu(Eksik kalmıştır), 4-Divan.

İbrahim Bedrettin ELMALI
(17/12/1965 - 25/10/1966)
Türkiye Cumhuriyetinin Sekizinci Diyanet İşleri Başkanı olan İ. Bedrettin ELMALI 1903 yılında Antalya'nın Elmalı ilçesinde dünyaya geldi. Ögretmen Ali Beyin oğludur.

İlk ve orta tahsilini Elmalı'da yaptı. Daha sonra İstanbul'a gelerek Dar'ül Hilafet'ül Aliyye Medresesine girdi. 1928 yılında Dar'ül-Funun İlahiyat Fakültesinden mezun oldu.

İbrahim Bedrettin ELMALI İstanbul ve Ankara'da çeşitli memuriyetlerde bulunduktan sonra Üsküdar ve İstanbul Müftülükleri yaptı. Bir süre Diyanet İşleri Başkanlığı Personel Dairesi Başkanlığı yaptıktan sonra 17 Aralık l965 tarihinde Diyanet İşleri Başkanlığına tayin edildi. Bu görevde yaklaşık bir yıl kaldıktan sonra 25/10/1966 tarihinde emekli olan ve iki dönem milletvekilliği de yapan ELMALI 05/12/1994 tarihinde vefat etti